Paweł Hulka-Laskowski

Paweł Hulka-Laskowski otrzymał tytuł Zasłużony dla Miasta Żyrardowa Uchwałą Nr XXX/193/96 Rady Miasta Żyrardowa z dnia 28 listopada 1996 roku.

Paweł Hulka urodził się 25 czerwca 1881 w Żyrardowie, w protestanckiej rodzinie czeskich imigrantów, jako syn Józefa Hulki i Elżbiety z Howorków, pracowników żyrardowskiej Fabryki Wyrobów Lnianych.

Po ukończeniu szkoły fabrycznej w 1892 roku rozpoczął pracę w żyrardowskich zakładach, jako goniec i pomocnik rachmistrza w kantorku tkalni.

W 1901 roku zadebiutował tłumaczeniem nowelki Svatopluka Čecha „Jastrząb contra Hordliczka”, drukowanej na łamach „Tygodnika Ilustrowanego”. Odtąd używał pseudonimu literackiego Paweł Laskowski (hulka – po czesku znaczy laska).

Karol Dittrich jr. dostrzegając niezwykłe zdolności, ambicje i pracowitość Pawła Hulki–Laskowskiego, ufundował dla niego stypendium na Uniwersytecie w Heidelbergu, gdzie w latach 1903-1908 studiował filozofię, religioznawstwo i teologię.

Od 1910 r. zamieszkał na stałe w Żyrardowie.

Był wybitnym pisarzem, tłumaczem, religioznawcą, publicystą, krytykiem literackim, wolnomyślicielem i niestrudzonym społecznikiem. Swoją twórczością zapisał się na trwałe w historii literatury polskiej. Dla żyrardowian najcenniejszą pozycją w dorobku pisarza jest pamiętnikarska powieść zatytułowana ,,Mój Żyrardów”, która najpełniej obrazuje życie społeczności naszego miasta z przełomu XIX i XX wieku.

Jako tłumacz, największy rozgłos Paweł Hulka-Laskowski zyskał przekładem „Przygód dobrego wojaka Szwejka” Jaroslava Haška, wydanym w 1931 roku i do dziś uważanym za najtrafniejsze.

W dwudziestoleciu międzywojennym pisał do wielu czasopism, współpracował m.in. z Wiadomościami Literackimi i ewangelickim pismem Jednota. W 1921 roku wspólnie z żoną rozpoczął wydawanie Echa Żyrardowskiego, które było pierwszą gazetą w Żyrardowie.

Na wdzięczność mieszkańców Żyrardowa zasłużył sobie wielkim zaangażowaniem w działalność społeczną. Był żarliwym obrońcą praw robotników, działał na rzecz upowszechniania oświaty oraz inicjował życie kulturalne w mieście. Prowadził wykłady i kursy dla robotników żyrardowskich, brał czynny udział w pracach Klubu Robotniczego i Stowarzyszenia Samokształcenie. W dwudziestoleciu międzywojennym zainicjował szeroką kampanię prasową przeciwko bezrobociu i biedzie robotników Żyrardowa.

Po zakończeniu II wojny światowej Paweł Hulka – Laskowski, w celu podreperowania zdrowia, przeniósł się na Śląsk Cieszyński. Umęczony wojną i postępującą chorobą trafił do szpitala w Cieszynie, gdzie 29 października 1946 r. zmarł na wylew krwi do mózgu. Grób pisarza znajduje się na cmentarzu ewangelickim w Cieszynie.

W 1991 roku w mieszkaniu pisarza przy ul. Narutowicza w Żyrardowie, które zajmował wraz z rodziną przez 30 lat, otwarty został Gabinet Pawła Hulki-Laskowskiego, będący oddziałem Muzeum Mazowsza Zachodniego. Stała ekspozycja daje możliwość zapoznania się z biografią wybitnego żyrardowianina.